Opinie | Modder en stenen of betere wetten?

Jaap Jansen | BNR

Een week geleden maakte GroenLinks-Kamerlid Bart Snels zijn vertrek bekend. Hij klaagt dat Haagse politiek alleen nog lijkt te gaan over het beschadigen van anderen. Bewindslieden en ambtenaren worden voortdurend in het beklaagdenbankje gezet en het regent moties van afkeuring. Bart Snels een harde werker met belangrijke wetten op zijn naam - kan er niet meer tegen.

Toen de Parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag in kaart had gebracht wat er in die affaire zo gruwelijk misging, besloot de Kamer op initiatief van Pieter Omtzigt de Venetië Commissie van de Raad van Europa te vragen, eens kritisch naar de Nederlandse rechtsstaat te kijken. Dat rapport kwam deze week.

De kindertoeslagaffaire is heel ernstig en zoiets kan vaker gebeuren als politiek, bestuur en rechterlijke macht er niet van leren, zegt de Commissie. Opmerkelijk is dat die groep juridische zwaargewichten uit bijna 50 landen niet alleen kommer en kwel meldt. Op zich is Nederland een voorbeeldige democratie, zeggen ze. En ze zijn diep onder de indruk van wat Nederland zelf al doet om de bestuurscultuur te verbeteren.

De Belastingdienst

Opvallend is dat de Belastingdienst in veel Kamerdebatten de kwaaie pier in het rapport nauwelijks genoemd wordt. En dat de Venetië Commissie de Kamer zélf een tik op de vingers geeft. In een voetnoot wordt een amendement van Omtzigt en het toenmalige Kamerlid Frans Weekers genoemd als onpraktisch en oorzaak van veel ellende. Toen journalist Jesse Frederik van De Correspondent daar een klein jaar geleden al op wees, kreeg hij pek en zwavel over zich heen.

Veel Kamerleden klagen en terecht over de trage kabinetsformatie. Maar voor het bevorderen van een nieuwe bestuurscultuur hoeft de Kamer niet te wachten op een nieuw kabinet, blijkt uit het rapport. De Kamer kan zelf bijvoorbeeld door haar eigen Reglement van Orde aan te scherpen nu al de Grondwettelijke informatieplicht van de regering steviger invullen.

Sinds 2020 kent de Kamer zichzelf tien miljoen euro extra toe. Sommige fracties stellen er beleidsmedewerkers van aan, maar soms ook voorlichters of potten het bedrag op. Dat extra geld kan de Kamer volgens de Venetië Commissie beter investeren in steviger ondersteuning van commissies die wetgevingskwaliteit en controle op de uitvoering als kerntaak krijgen. Dat helpt ellende zoals in de kindertoeslagaffaire voorkomen.

Kortom: de Kamer kan zelf aan de slag. In plaats van het indienen van duizenden loze moties modder en stenen - betere wetten maken.

En als dat daadwerkelijk gebeurt, krijgt Bart Snels misschien nog spijt dat hij van die Kamer geen deel meer uitmaakt.

Over Jaap Jansen

Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify.

See omnystudio.com/listener for privacy information.