Françoise Hardy : Giờ đành vĩnh biệt

Tạp chí âm nhạc

Tài năng, tư chất và phong cách, sinh thời, danh ca Françoise Hardy có cả ba ưu điểm này. Trong mắt các ngôi sao nhạc rock như David Bowie hay Mick Jagger, Françoise Hardy là hiện thân của người ''phụ nữ lý tưởng''. Françoise Hardy cũng là nghệ sĩ Pháp duy nhất lọt vào danh sách 200 giọng ca hay nhất mọi thời đại, theo tạp chí Rolling Stone năm 2023. Tài năng ấy giờ đây không còn nữa, Françoise Hardy vừa vĩnh biệt cõi đời hôm 11/06/2024, hưởng thọ 80 tuổi.

Trong tâm trí của người hâm mộ, Françoise Hardy là một trong những biểu tượng ngời sáng cuối cùng của thập niên 1960. Nhờ ngoại hình hấp dẫn, Françoise Hardy ngay từ khi mới vào nghề, đã thu hút các nhà tạo mốt trứ danh như Paco Rabane, André Courrèges hay Yves Saint-Laurent. Nhờ vậy, Françoise Hardy được đăng quang thành thần tượng của giới trẻ, trong cả hai lãnh vực ca nhạc và thời trang.

Trong quyển hồi ký ''L'amour fou'' (Tình yêu điên cuồng) xuất bản vào năm 2012, Françoise Hardy kể lại tuổi thơ đầy khó khăn, cô lớn lên trong một gia đình nghèo, sống cùng với mẹ và em gái trong một căn hộ nhỏ hai phòng ở Paris, quận 9. Thân phụ của cô đã có gia đình, mẹ cô cam chịu thân phận người vợ lẻ, còn cô bé Françoise dù có muốn cũng không có nhiều cơ hội gần gũi với bố. Có lẽ để thoát khỏi khung cảnh ngột ngạt trong gia đình, viết lên trang giấy bao điều chưa nói mà Françoise Hardy đã bắt đầu chấp bút sáng tác rất sớm.

Trong nhạc phẩm ''Tous les garcons et les filles'' (Những nụ tình xanh), cô nói lên cảm giác cô đơn quá đỗi, nỗi quạnh vắng tột cùng khi thấy những cặp trai gái, nắm tay nhau dạo phố. Cảm giác trên đời này không biết có ai thực sự thương mình nói lên tâm trạng của Françoise Hardy lúc bấy giờ, do mặc cảm của một đứa con không được nhìn nhận, như thể phải che giấu tội lỗi, mà sau đó cô khao khát suốt đời đi tìm tình yêu tuyệt đối. Chính nỗi buồn rất thật của một thiếu nữ 17 tuổi đã làm thổn thức rung động hàng triệu con tim mới lớn, nhờ giành lấy ngôi vị quán quân thị trường Pháp vào năm 1962, mà Françoise Hardy đương nhiên trở thành một ngôi sao sáng trên vòm trời nhạc Pháp.

Theo ghi nhận của nhà nhiếp ảnh Jean-Marie Perrier, người đã thực hiện ''Bức ảnh chụp thế kỷ'' (La photo du Siècle), tập hợp 46 ca sĩ trứ danh những năm 1960, trong số 4 thần tượng nhạc trẻ, Françoise Hardy là gương mặt phái nữ duy nhất biết sáng tác (so với France Gall, Sheila và Sylvie Vartan). Sau khi làn sóng nhạc trẻ thoái trào, Françoise Hardy khai thác sở trường này để trụ vững trong làng nhạc, kết quả là trong hơn nửa thế kỷ sự nghiệp, cô đã ghi âm 80 đĩa nhạc, trong đó có hơn 30 album phòng thu và 15 tuyển tập chọn lọc …..

Nhờ tài năng sáng tác ấy, Françoise Hardy giành lấy danh hiệu giọng ca nữ xuất sác nhất nhân kỳ trao giải thưởng âm nhạc Victoires de la Musique của Pháp năm 2005. Ngoài ra, còn có giải thưởng của hiệp hội các tác giả Pháp Sacem, trao cho album "Clair-obscur", mà Françoise Hardy cho là ưng ý nhất, do album có sự tham gia của hai cha con Jacques và Thomas Dutronc. Quan trọng không kém, giải thưởng âm nhạc Victoires de la Musique dành cho nhạc phẩm "Fais moi une place" đồng sáng tác với nam danh ca Julien Clerc.

Trong tâm trí của người Pháp, hình ảnh của Françoise Hardy luôn gắn liền với hai tên tuổi khác là hai cha con nhạc sĩ Jacques Dutronc và Thomas Dutronc. Cuối năm 1965, Françoise Hardy gặp tại phòng ghi âm nam ca sĩ kiêm tác giả Jacques Dutronc, người đã sáng tác cho cô bản nhạc kinh điển ''Le temps de l'amour'' (Mùa tình yêu). Giai điệu này ban đầu là một khúc nhạc hòa tấu không lời mang tựa đề ''Fort Chabrol'' sáng tác cho nhóm Les Fantômes. Đứa con trai của họ Thomas Dutronc ra đời năm 1973 từ mối tình mãnh liệt say đắm này. Hai người thành hôn vào năm 1981, nhưng lại chia tay nhau 6 năm sau đó, họ sống ly thân nhưng lại không làm thủ tục ly hôn. Do vậy về mặt pháp lý, hai nghệ sĩ này vẫn là vợ chồng.

Khi ghi âm album cuối cùng vào năm 2018, Françoise Hardy đã chọn tựa đề ''Personne d'autre'' (Không ai nào khác) để nhắn nhủ với Jacques Dutronc, người mà trọn đời cô xem là tình yêu đích thực. Tuy nhiên mối quan hệ phức tạp này cũng khiến cho cô chịu nhiều đau khổ. Françoise Hardy đòi hỏi quá nhiều và luôn cần được trấn an, trong khi Jacques Dutronc lại hơi bất cần đời, khao khát tự do, thoải mái vui chơi. Điều đó giải thích vì sao một trong bản nhạc ưng ý nhất của Françoise Hardy chính là nhạc phẩm ''Il n'y a pas d'amour heureux'' (Không có mối tình nào là hạnh phúc), một sáng tác của Georges Brassens.

Trong những năm cuối đời, do chứng bệnh ung thư máu, Françoise Hardy buộc phải xa lánh ánh đèn sân khấu, ít khi nào xuất hiện trước công chúng. Tình trạng sức khỏe sa sút, khiến nữ danh ca lên tiếng đòi quyền an tử, được chết một cách xứng đáng, thay vì cứ kéo dài nỗi đau. Theo lời của gia đình, sau hơn 10 năm chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo, rốt cuộc Françoise Hardy đã vĩnh viễn ra đi một cách thanh thản.

Đối với thành phần thính giả người Việt thích nghe nhạc Pháp, có rất nhiều nhạc phẩm của Françoise Hardy như ''L'Amitié'' (Tình bạn), ''Tous les garcons et les filles'' (Những nụ tình xanh), ''Mon amier la rose'' (Nụ hồng mong manh), ''Comment te dire adieu'' (Sao đành vĩnh biệt), ''Le premier bonheur du jour'' (Hạnh phúc đầu tiên trong ngày) ….. đã trở nên kinh điển từ lúc nào không hay. Thần tượng nhạc Pháp từ giã cõi đời cho người hâm mộ ngẩn ngơ thương tiếc. ''Mùa tình yêu'' tưởng chừng bất diệt, giờ đành chia tay ngậm ngùivĩnh biệt.